- Kasım 18, 2018
- Yayınlayan: Medical Center
- Kategori: Blogumuz, Hasta Bakımı
Koah Hastasının Evde Bakımı Nasıl Yapılır?
KOAH (Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı), bronşların iltihaplanarak hastanın havayolunu daraltması sonucu gelişen kronik ve ilerleyici bir akciğer hastalığıdır. KOAH hastalığının tedavisinde temel amaç; solunum yollarındaki daralmaya bağlı gelişen iltihaplanmanın azaltılması veya önlenmesidir.
Hastalığın ilerlemesiyle solunum yollarında iltihap artışına neden olur ve hava keseciklerine giden yollar iyice tıkanır. Bunun sonucunda da hastada KOAH’ın belirtileri olan nefes darlığı başta olmak üzere, yoğun bir öksürük, balgam artışı, solunumun hırıltılı olması gibi şikayetler gelişir.
KOAH Hastalığı Neden Olur?
KOAH, hastalıklara bağlı gelişen ölümler arasında dünyada 4. sırada yer almaktadır. KOAH hastalığının daha hafif derecede etkilediği türleri olsa da, ağır seyirde ilerleyen ve yoğun bakım tedavisi gerektiren türleri de vardır. KOAH hastalığının oluşmasını etkileyen ilk neden sigara bağımlılığıdır. Sigarayla birlikte sıkça görülen nedenler arasında tütün, nargile, puro ve pipo gibi içerisinde çok miktarda zehirli kimyasal içerikleri barındıran alışkanlıklar gelmektedir.
Bazı çevresel ve genetik faktörler de hastalık gelişiminde etkilidir. İş yerindeki meslek nedeniyle organik-inorganik toz, duman ve çeşitli gazların solunması (maden, metal, odun, kağıt imalatı, çimento, tahıl ve tekstil işçiliği vs.), kimyasal maddeler ve ülkemizde özellikle sigara içmeyen kadınlarda iyi havalanmayan evlerde ısınma ya da yemek pişirme amacıyla çalı, çırpı, odun yakmak ve bunların dumanına maruz kalmak iç ortam hava kirliliğine ve KOAH’a yol açabilir.
KOAH Hastasının Evde Bakımı
KOAH, hem hasta hem de aile yakınları için zor ve uğraştırıcı bir hastalıktır. KOAH hastasının evde bakım süreçleri günlük yaşam içerisinde hayati önem taşıdığı bilinerek yol alınmalı ve gerekli durumlarda profesyonel evde bakım /evde hemşirelik desteği alınmalıdır.
• Enfeksiyonlardan Kaçınma
Sağlıklı kişilerde geçirilen üst solunum yolu enfeksiyonları çok önemsenmezken, KOAH hastalarında enfeksiyon kimi zaman ilerleyerek farklı hastalıkları da tetikleyerek hayati tehlikeye neden olabilir. Bu nedenle KOAH hastasının evde bakımı sırasında enfeksiyon kapmasını önlemek için enfeksiyon geçiren kişilerle görüştürülmesi engellenmelidir. KOAH hastasının hastalığa bağlı yaşadığı şikayetlerin haricinde gelişen, ateş, balgam şekil ve renginde değişme, yorgunluk ve göğüste sıkışma gibi durumların baş göstermesi halinde, aile yakınları tarafından vakit kaybedilmeden hekim ile iletişime geçilmeli ve gerekirse bir sağlık kuruluşuna gidilmelidir.
• İlaç Yönetimi
KOAH hastalarının evde bakım tedavilerinde aile yakınlarına, ilaçların kullanımı, doz miktarları, yan etkiler, doğru zamanlama gibi konularda hemşireler tarafından eğitimler verilir. KOAH hastalığının belirtilerini azaltmak ve kontrol altına alabilmek için, bu plan doğrultusunda ilerlemek ve sürdürmek önemlidir. İlaçlara başlandıktan sonra tedaviye alışma döneminde KOAHhastalarında çarpıntı, sinir hali, huysuzluk, uykusuzluk gibi ilaçların yan etkileri görülebilir. Bu aşamada hekimle görüşülmelidir. Tedavide amacın; sağlıklı adımlarla ilerleme kaydetmek ve KOAH hastasının yaşam kalitesini arttırmaya yönelik uğraşlar olduğu unutulmamalıdır.
• Evde Oksijen Tedavisi
Oksijen tedavisi KOAH hastalarının solunumlarını rahatlatıcı bir yöntemdir. Oksijen desteği, hastalığın seyrine ve ağırlığına göre farklı şekillerde olabileceği için hekim önerisi alınarak eve mobil bir sistem kurulmalıdır. İlaç yönetiminde olduğu gibi KOAH hastasına oksijen tedavisinin uygulanmasında da, hemşire veya firma yetkilisi tarafından akım hızının düzeyi ve yaşanabilecek olumsuzluklar anlatılır. Tehlikeli olabileceğinden oksijen tüpünün yanında ateş yakılmamalı, sigara kullanılmamalıdır. Oksijen makinesinin bakımları alınan firma tarafından düzenli yaptırılmalıdır.
• Solunum Egzersizleri
KOAH hastalığının en belirgin özellikleri hastaların hızlı, kısa ve yetersiz nefes alış verişlerdir. Solunumu düzenlemek için, hastaya her gün solunum egzersizlerini yaptırmak gerekir. Bunun için solunum terapistinin vereceği egzersizler öğrenilmeli ve aile yakınları tarafından KOAHhastasına uygulanmalıdır.
• KOAH Hastalarının Beslenmesi
KOAH nedeniyle hastalarda kilo kayıpları yaşanabilir. Bu kilo kaybı, yetersiz beslenme, tat ve koku duyusunda azalma, mide bağırsak problemleri de nedeniyle olabilir. Hastaya basit ve enerji veren yiyecekler hazırlanmalı, yemek öncesi yapılacak solunum egzersizleri ile hasta yorulan hasta dinlendirilmelidir. KOAH hastalarına, daha kolay hazmedecekleri iyice küçültülmüş, püre veya sıvı gıdalar verilmelidir. Aksi taktirde daha kolay hava yutacakları için gaz ve sindirim problemleri ile karşılaşılabilir.
• KOAH Hastalarında Hareket ve Yürüyüş
KOAH hastalarında hareket, öncelikle ev içi kişisel bakım ve giyinme ile sağlanmalıdır. Kısa süreli yürüyüşler planlanmalıdır. Yürüyüş sırasında oksijen desteği gerekebilir. O nedenle solunum egzersizleri ve yürüyüşü birlikte yapabilecek düzeye gelene kadar hastaya, ev içi aktivite olarak yaptırılmalıdır.
• KOAH Hastalarının Uyku Problemleri
KOAH’lı hastaların uykuları düzensiz ve kalitesizdir. Uykuda yaşanan nefes problemleri, öksürük ve hırıltıların yanı sıra ilaçların etkileri de uykuyu negatif etkileyebilir. Etkileri azaltma için, hekiminin önereceği burun açıcılar kullanılmalı ve nefes mümkün olduğunca rahatlatılmalıdır.
• Çalışma ve Sosyal Hayat
KOAH hastalarının yaşam şekilleri hastalıkları sonrası oldukça değişkenlik gösterir. Çoğu kişi iş hayatını sonlandırabilir. Sosyal çevreden uzaklaşma ve buna bağlı gelişen ruhsal problemler yaşanabilir. Bu nedenle Koah’lı hastaya, evde dahi olsa farklı uğraşlar verilerek (resim, dikiş, el becerisi) hayatın içerisinde tutulmaya çalışılmalıdır.
KOAH Hastalarını Evde Olumsuz Etkileyen Faktörler
KOAH hastasının evde şikayetlerini artıran, gündelik hayatta çok da akla gelmeyen tetikleyiciler vardır.
1- Sigara içilmesi
Birçok KOAH hastasının, KOAH olmasında ki ilk neden sigara bağımlılığıdır. Bu nedenle evde bakım sırasında uzaklaştırılması gereken ilk şey sigaradır. Bazı KOAH hastaları, hastalıkları ilerlese ve çok sayıda şikayeti bir arada yaşasalar dahi yine de sigaradan vazgeçemezler. Sigara içiminin aile yakınları tarafından kontrol altına alınması ve sonlandırmanın desteklemesi önemlidir. Sigaraya devam edilmesi hastanın ölüm riskini artırmaktadır.
2- Klima havalandırma sistemleri
Evde ısıtma ve soğutmayı sağlayan klimaların barındırdığı toz ve farklı maddeler, farkına varılmadan KOAH şikayetlerini arttırabilir. Klima sistemlerinin düzenli bakımlarının yapılarak hava filtrelerinin değiştirilmesi önemlidir.
3- Ev tozları, halılar
Ev içerisinde en çok toz çeken şeylerden biri de, halı ve kilimlerdir. Mümkünse KOAH hastasının yaşadığı evde halılar kaldırılmalı, ev temizliğine ekstra özen gösterilmeli ve sık aralılarla tozlar alınmalıdır.
4- Temizlik malzemeleri
Temizlik maddeleri KOAH nedeniyle tahriş olan hava yollarında ateş etkisi yaparak çok daha fazla öksürük ve diğer şikayetlerin artmasına neden olabilir. Özellikle çamaşır suları ve benzer içerikli temizlik malzemelerine dikkat edilmeli içerikleri sağlıklı olabilecek sabun, sirke gibi maddeler kullanılmalıdır.
5- Isınma kaynakları
Isınmalarını doğalgaz veya kalorifer ile sağlayanların haricinde, soba veya şömine ile ısıtılan evlerde gazın ve isin neden olabileceği şikayetler KOAH hastalarını daha fazla etkileyebilir.
6- Nemli ortamlar
Evde nemli ortamların olması, KOAH hastalarını çok daha fazla etkiler. Rutubetin oluşmasına neden olan ıslak alanlar, özellikle banyo-mutfak yüzeylerinin kontrolü ve havalandırılması önem kazanır. Aksi taktirde nem sonucunda oluşan küf ve bakteriler artış gösterdiğinde KOAH hastasını rahatsız eder.
7- Hayvan alerjileri
Hayvan tüyleri ve üzerlerinde barındırdıkları alerjenler, KOAH hastalarının öksürük krizlerini arttırarak solunumunu etkiler. Bu nedenle eğer evde hayvan besleniyor ise, mutlaka kısa aralıklarla temizlenmeli ve yakın temastan kaçınılmalıdır.
8- Vücut ürünleri
Vücut ürünleri de tıpkı temizlik malzemeleri gibi KOAH hastasını çok daha fazla rahatsız edebilir. Bu nedenle mümkün olduğunca doğal ürünler kullanılmalıdır.
Kronik hastalığı olanların koronavirüs hakkında bilmesi gerekenler hakkında detaylı bilgi almak için linke tıklayın.
Bu Hizmeti Almak İster Misiniz?
İhtiyacınız olan sağlık ve bakım hizmetini seçin, iletişim bilgileriniz ile birlikte bizimle paylaşın. Uzman sağlık yöneticilerimiz ile en kısa sürede sizi arayalım.
