İyileşmeyen Yatak Yaraları İçin Temel Tedavi İpuçları

İyileşmeyen yatak yaraları için uygulanan yara bakımlarında öncelikli amaç, canlı dokuları korumak, tıbbi desteklerle yaranın iyileşmesini hızlandırmak, eğer yara iyileşmesinde iyi bir yol kat edilemiyor ise çeşitli tahlil ve tetkiklerle sebeplerini araştırmak, bu sebepleri ortadan kaldırmaya çalışmak ve yaranın iyileşmesini sağlayacak adımlar atmaktır.

Yatak Yarası Riski Nasıl Azaltılır?

• Uzun süre evinde yatakta yatan hastalarda yatak yaralarının açılmaması için hastanın her gün düzenli periyotlarda (max 2 saat aralıklarla) yatak içerisinde sağ yan, sol yan ve sırt üstü pozisyon verdirilerek hareket ettirilmesi gerekmektedir. Ayrıca hastada mevcut idrar sondası bağlantıları, solunum cihazı bağlantıları gibi uzantıların da sık sık yerlerinin değiştirilmesi gerekmektedir. Bu sayede yatak yarası oluşumu engellenebilir veya daha mevcut yara varsa hızlı iyileşme sağlanabilir.

• Hasta yakınlarının daha ciltte bozulmalar başlayıp, yara açılmadan değişiklikleri fark etmeleri, daha basit bir tedavi ile yatak yarası oluşumunu engelleyebilir.

• Yatak yarası açıldı ise bu durumu hasta fark edemeyebilir. O nedenle aile yakınlarının bu konuda iyi bilgilendirilmeleri ve ailenin de bası noktalarını düzenli kontrol etmeleri önemlidir.

• Hastanın oksijenlenmesi, kan değerlerindeki düşüklük veya kan elektrolitlerindeki bozulmalar da yara iyileşmesini etkileyeceği için hasta mutlaka bir hekim takibinde olmalıdır.

• Yatak yarası oluştuktan sonra önemsenmeli ve hastanın primer hekimi ile bu durum en kısa sürede paylaşılmalıdır. Hekimin evde yapacağı muayene sonrasında yatak yarası tedavisine başlanmalıdır.

İyileşmeyen Yatak Yaraları Tedavisi

• Yatak yaraları, uzun süreli yatakta yatmak durumunda kalan veya yatalak olan hastalarda görülür.

• Yatak yarası tedavileri, yara bakımı konusunda uzmanlığı olan hekim, evde yara bakım hemşiresi ve sağlık çalışanları tarafından yapılması gereken, uzun süreli, meşakkatli, sabır gerektiren, adım adım iyileşme sağlanan yaralardır.

• Yatak yarası tedavisinde hekim ve yara bakım hemşiresi tarafından bir tedavi planı oluşturulduktan sonra bu plan doğrultusunda günlük olarak belli bir düzenle ilerlenmelidir. Hastanın yatak yarası tipine göre yaranın iyileşme sürecini hızlandıracak ilaçlar ve yardımcı ilaçlı bant uygulamalarından faydalanılabilir.

• Evde uzmanlarca uygulanan tedavilere rağmen enfekte olan, hastayı hayati riske sokabilecek derecede ilerleyen yatak yaralarının iyileşmesi için, gerekirse hasta hastanede farklı branş hekimlerinin konsültasyonlarına başvurularak yatırılarak da tedavi edilebilir.

Hasta Yakını ve Hasta Bakıcıların Yara Bakımını Yönetimi    

• Hasta yakınları veya hastaya bakan bakıcılar, hastaya uygulanacak yatak yarası tedavisiyle ilgili bilgilendirilmelidir. Gün içerisinde hastaya verilmesi gereken krem, ilaç gibi uygulamalar ile pansuman değişimleri hasta yakınları veya bakıcılara öğretilip onlar tarafından yapılabilir.

• Hastanın vücudunun hangi yerinde yara var ise o bölgenin hasta yakınları/ bakıcı tarafından temiz tutulması, ıslak ve nemli kalmamasına özen göstermesi gerekmektedir. Hastanın kıyafetleri sık sık değiştirilmeli, kıyafet ve çarşaflar kırışıklık olmamalı ve yaranın üzerine baskı yapması engellenmelidir.

• Yatak yaralarının oluşumunu önlemek veya vücutta oluşan yatak yaralarının iyileşmesine katkı sağlamak için, hastanın protein, karbonhidrat, sebze, meyve, vitamin bakımından dengeli beslenmesine özen gösterilmelidir.

• Sigara, içeriğinde bulunan zararlı maddeler nedeniyle yara üzerinde olumsuz etkilere neden olabilir. Bu durum yara bakımını olumsuz yönde etkileyebilir. O nedenle hastalar sigara içmemeleri konusunda uyarılmalıdır.

• Hastaya yaptırılan banyo sırasında pansumanların ıslanmaması, yara kısmına su / idrar /dışkı artıkları gelmemesi için şeffaf su geçirmeyen yara bantlarıyla kapatılması gerekmektedir.

• Hastadaki yaranın büyümesini engellemek ve vücudun başka bir yerinde yatak yarası açılmasını önlemek için, hasta yakınlarının veya hasta bakıcıların günlük olarak hastalarına yatak içerisinde pozisyon değiştirmeye devam etmeleri gerekmektedir.

• Yaranın günlük olarak bakım ve takibi yapılmalı, yara üzerinde farklı bir görüntü, kızarıklık veya koku görülmesi halinde yara bakımını yapan hekim veya hemşireye hemen bilgi verilmelidir.

• Yara takip süresi boyunca tedavi planında belirlenen aralıklarla hekim/yara bakım hemşiresi hastayı ve yarayı değerlendirmeye devam etmelidir.

• Yatak yarası tedavisi, bu konuda bilgisi olmayan aile yada bakıcının uygulayabileceği bir süreç değildir. Bu konuda muhakkak uzman bir hekim veya sertifikalı yara bakım hemşirelerinden profesyonel destek alınmalıdır.