Diyabetli Hastanın Evde Bakımı

Diyabet, dünya genelinde en yaygın kronik hastalıklardan biridir. Birçok insanın diyabeti olması nedeniyle Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) diyabeti bir salgın hastalık olarak nitelendiriyor. Diyabetli hastanın evde bakımı nasıl olmalıdır?

Bu Hizmeti Almak İstiyorum

Diyabet Nedir?

Dünya Sağlık Örgütü’ne göre diyabet, pankreasın yeteri kadar insülin üretememesi ya da vücudun üretilen insülini etkili bir şekilde kullanamaması durumunda ortaya çıkan bir hastalıktır. İnsülin, pankreas tarafından üretilen bir hormon olup, enerji üretimi için yediğimiz yiyeceklerdeki glikozun kan hücrelerine geçmesinde önemli bir rol oynar.

Diyabetle ilgili doğru bilinen yanlışların başında, çok şeker yemek geliyor. Bilinenin aksine çok şeker yemenin diyabete yakalanmakla ilgisi olmadığıdır. Diyabetin temel başlama nedeni, vücudun yiyecekleri enerjiye dönüştüren yapısında sorun olmasıdır. Pankreasta bulunan insülin hormonu vücuttaki şekeri yakarak enerjiye dönüştürür. İnsülin az salgılandığında ise, diyabet kapıyı çalar.

Diyabet Türleri Nelerdir?

Teşhis edilen 3 tip diyabet bulunmaktadır:

1. Tip 1 / İnsüline bağlı diyabet  

DSÖ’ne göre, bu hastalığın sebebi hala bilinmiyor. İnsülinin yetersiz ya da hiç üretilmemesine sebep olduğu için günlük insülin alımı gerekiyor. İnsüline bağlı diyabet adını da buradan almaktadır.

2. Tip 2 / İnsüline bağlı olmayan diyabet  

Dünyada en çok rastlanan diyabet tipi olarak bilinir. Hareketsizliğe bağlı yaşam ve aşırı kilo tip 2 diyabetin başlıca nedenidir. Özelliği, vücudun insülini etkili bir şekilde kullanamaması olarak bilinir.

3. Gebelik diyabeti

Hamilelik sırasında kan şekeri seviyesinin düşmesi nedeniyle ortaya çıkar. Gebelik diyabetinde kandaki glikoz miktarı normalden fazla, diyabet standartları için ise düşük olur. Bu yüzden diğer tiplerden farklı özelliklere sahip bir diyabet türü olarak bilinir.

Tip 1 diyabetin nasıl ortaya çıktığı konusunda kesin olarak tıbbi bilgi henüz edinilmiş değil iken Tip 2 diyabet aşırı kilo almaya ve hareketsiz yaşama bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Bunun yanı sıra genetik faktörler, kötü ve yanlış beslenme, trans yağlar, mısır şurubu, GDO’lu gıdalar ve karbonhidrattan yana zengin beslenmenin Tip 1 diyabete zemin hazırladığı yönünde çeşitli bilgi ve tanılar bulunmaktadır. Ancak, tek başına “şu nedenden kaynaklı” diyerek teşhis koymak yanlıştır.

Diyabetli Hastanın Evde Bakımı

Diyabet hastalarında evde bakımın spesifik amacı, kan şekeri düzeyinin normal sınırlarda olmasını sağlamak ve komplikasyonları önlemektir.

Diyabetli hastanın evde bakımı ise; hasta ve hasta yakınlarına diyabet ve komplikasyonlarının doğru takibi için gerekli olan bilgi ve yeteneklerin kazandırılması ve hastalığın etkin özyönetiminin sağlanmasıdır. Bu kapsamlı amaca hasta veya hastaya bakım verenlerin eğitimi ve değerlendirilmesi ile ulaşılabilir. Diyabetin sürecine bakılmaksızın tam ve eksiksiz diyabetik değerlendirme önemlidir. Değerlendirme fiziksel muayene ile bakım verenlerin uygulamalarının değerlendirilmesini içermektedir.

1. Fiziksel değerlendirme;

• Genel değerlendirme
• Serebrovasküler değerlendirme
• Göz ve görme değerlendirmesi
• Kardiyovasküler değerlendirme
• Gastrointestinal değerlendirme
• Genitoüriner, renal değerlendirme
• Alt ekstremitelerin değerlendirilmesi

2. Diyabet Yönetimi ve Hasta eğitimi

• Tıbbi beslenme eğitimi
• Egzersiz • Medikal tedavi
• Glisemik kontrol
• Diyabet eğitimi

Diyabet Eğitimi

Diyabet yönetiminin en önemli parçası olup, hastanın diyabet hakkında ve hastalığı ile baş etmesi konusunda bilgilendirilmesidir. ‘’Eğitim, diyabet tedavisinin bir parçası değil tam tersine ta kendisidir.’’

Hastanın eğitimindeki temel konular;

• Öz bakımının yönetimi,
• Diyet ve kilo değişimlerinin önemi,
• Egzersiz planlanması,
• Tıbbi tedavi,
• Ayak bakımı,
• Hipoglisemi ve hipergliseminin tanımlanması ve girişimler,
• Enfeksiyonun tanımlanması,
• Hastalık sürecinin yönetilmesi konularını içermektedir.

Diyabet Hastaları Nasıl Beslenmeli?

Diyabet hastası olanların neyi nasıl yediğinin önemi büyük. Ancak, diyabetli olmak severek yenilen her yiyecekten vaz geçileceği anlamına gelmiyor. Diyabete ve kullanılan diyabet ilaçlarına uygun, kan şekerini olumsuz biçimde etkilemeyen yiyecekler yemeye özen göstermek gerekiyor. Bunun içinse, hekimin önerdiği diyet planına sadık kalarak beslenmek gerekiyor.

• Yemeklerin hazırlanma şeklini değiştirin. Kızartma yerine, haşlama ya da fırında pişirme gibi.
• Öğünlerinizin boyutunu küçültün.
• Ara öğünler yapın.
• Diyet programınıza uyarsanız en sevdiğiniz yiyecekleri kendinize 15 günde bir ödül olarak verin.

Diyabet Hastaları Proteinle mi? Karbonhidratla mı beslenmeli?

Karbonhidratlar kan şekerini aniden yükseltir. Onun yerine proteinli besinlere ağırlık vermek gerekir. Ancak her şeyin fazlası zararlıdır. Bu proteinin fazla alınmasında da geçerlidir. Çünkü diyabet hastaları için çok fazla protein de zararlıdır. Dengeli ve küçük porsiyonlarla beslenmek diyabetliler için en uygun beslenme şeklidir.

Diyabet Hastalarına Yaz Aylarında Öneriler

Diyabetik hastalar için basit ama etkili püf noktalar hayati önem taşıyor. Bir diyabet hastası çantasında hipoglisemi riskine karşı şeker ya da meyve suyu, ara öğünler, kan şekeri ölçüm cihazı, eğer kullanıyorsa hap, insülin ve insülin iğne uçlarını bulundurmalı.

• Bol su içilmeli: Yeterli sıvı alamamak kan şekerinin yükselmesine, böbrek sorunlarına yol açabilir. Yaz aylarında su tüketimini artırmak, diyabetliler için oldukça önemlidir.
• Egzersiz şart: Yaz ayları açık mekânlarda yapılan egzersiz için iyi bir fırsattır. Sabah veya akşam, aşırı sıcak olmayan saatlerde, yemekten bir saat sonra yürüyüş, yüzme gibi egzersizlerin yapılması bir yandan iyi vakit geçirmeyi sağlar, diğer yandan kan şekeri kontrolü, kilo verme, kalp damar hastalıklarından korunma gibi faydaları bulunur.
• Güneşlenin ama aşırıya kaçmayın: Birçok diyabet hastasında hastalığa eşlik eden tansiyon yüksekliği de bulunur. Aşırı sıcakta ve güneşte uzun süre kalmak tansiyon yükselmesi, kalp krizi, beyin kanaması gibi riskleri artırır. Bununla birlikte güneş iyi bir D vitamini kaynağıdır. Diyabetlilerin aşırı sıcak olmayan saatlerde günde 15 dakika civarında güneşlenmeleri çok faydalıdır. Ancak cilt kanseri riski taşıyan kişilerin önce doktorlarına danışmaları gereklidir.
• Ayaklara iyi bakılmalı: Yaz aylarında terlik, açık ayakkabı kullanımı artar. Parmak arası terlikler diyabetlilerde ayak yaralarına neden olabilir. Ayaklarında duyu kaybı gelişmiş olan diyabetlilerin ayakkabı seçimine dikkat etmeleri, çıplak ayakla dolaşmamaları gerekir.
• Diyabet ilaçlarını sıcaktan koruyun: Haplar, insülinler, kan şekeri ölçüm cihazları ve çubukları aşırı sıcaktan korunmalıdır, çünkü bozulurlar. Unutmayın, insülin bozulduğu halde normal görünebilir.
• Hipoglisemiden korunun: Egzersiz sıklık ve miktarının artışı, insülinin sıcak havada ciltten daha hızlı emilmesi gibi nedenlerle yazın hipoglisemi (kan şekerinin aşırı düşmesi) riski fazladır. Hipoglisemi belirtilerine karşı uyanık olun.

Şeker hastalığı ve diyabetle yaşam ve Kronik hastalığı olan kişilerin koronavirüs hakkında bilmesi gerekenler konusunda daha fazla bilgi almak için linke tıklayın.

Bu Hizmeti Almak İster Misiniz?

İhtiyacınız olan sağlık ve bakım hizmetini seçin, iletişim bilgileriniz ile birlikte bizimle paylaşın. Uzman sağlık yöneticilerimiz ile en kısa sürede sizi arayalım.